Ks. Rafał ze Skawiny – dostojnik dworu Jagiellonów

Najważniejszym skawinianinem, który osiągnął najwyższe zaszczyty i zdobył najwyższe stanowiska w przeszłości był Rafał ze Skawiny. Jego imię występuje niezwykle często w przekazach źródłowych z XV w.

Był on jednym z pięciu synów wójta skawińskiego Michała Pusznika. Rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej w 1422 r. Otrzymał później probostwo kieleckie, a następnie przed 1453r. ks. Rafał zarządza kościołami w Krakowie i jest sędzią w sprawach duchowych. Za jego pośrednictwem mieszczanie krakowscy i kazimierscy legują kościołowi swoje dobra ziemskie. Rozsądza także o spory o dziesięcinę, jak np. spór wsi Czajowice w 1446 r. Nadaje inwestytury na probostwa m. in. w 1446 r., dokonuje takiego nadania dla jednego z zakonników tynieckich.

Wydaje transumpty (uwierzytelniona kopia oryginalnego dokumentu) różnych dokumentów. W roku 1451 Zbigniew Oleśnicki wyznaczył go jako sędziego w sprawie Sebastiana proboszcza w Proboszczowicach w diecezji płockiej i kilku mieszczan krakowskich.

Istnieją także dowody na to, że Rafał nie zerwał więzi ze swoim miastem rodzinnym, bowiem w 1445 r. wraz ze swoimi braćmi wójtami skawińskimi Mikołajem i Michałem, sprzedaje uniwersytetowi krakowskiemu roczny czynsz 20 grzywien z wójtostwa skawińskiego. W roku 1452 broni mieszczan i kmieci skawińskich w sprawie regulującej ich stosunek do klasztoru tynieckiego tj. w sprawie ciężarów, do których sobie rościli prawa. Wówczas zresztą Kazimierz Jagiellończyk powierza Rafałowi obowiązek pośrednictwa pomiędzy Skawiną a klasztorem.

Pieczęć herbowa Rafała ze Skawiny, 1460 r. (Przywieszona do dokumentu pieczęć na biało-czerwonym sznurku jedwabnym ma w polu pieczęci postać Matki Boskiej z dzieciątkiem nad tarczą z herbem Doliwa, otoczoną poczwórnym łukiem.)

O tym, że Rafał ze Skawiny zajmował w Kurii Krakowskiej dość wybitne stanowisko świadczy fakt, że przez jego ręce przechodzi korespondencja kancelarii kurialnej. Współpracował on ze Zbigniewem Oleśnickim, a także z Janem Długoszem, z którym prawdopodobnie łączyła go przyjaźń. To Jan Długosz przekonuje Rafała w 1450 r. do objęcia wikariatu krakowskiego, a w 1456 r. pisze do niego długi, serdeczny list prywatny, w którym nazywa go przyjacielem. Obydwaj udają się na polecenie kapituły krakowskiej na zjazd nowokorczyński w 1457 r. Rafał ze Skawiny był też jednym z egzekutorów testamentu Zbigniewa Oleśnickiego.

W 1456 r. król Kazimierz Jagiellończyk sprzedał za 100 grzywien czynszu rocznego z dochodów miasta Bochni wojewodzie krakowskiemu Janowi z Tęczyna, Janowi Długoszowi i Rafałowi ze Skawiny. Pieniądze te (ok. 4000 florenów węgierskich) miały być przeznaczone na wykup Ziemi Oświęcimskiej.

Powyższe fakty świadczą o tym, że Rafał ze Skawiny był obok Zbigniewa Oleśnickiego i Jana Długosza trzecią ważną osobistością w kraju. Należał on do stanu szlacheckiego i pieczętował się herbem Doliwa. Wizerunkiem tego herbu były trzy czerwone róże na białym ukośnym pasie na niebieskim tle.

Rafał ze Skawiny zmarł 30 kwietnia 1469 r.. Został pochowany w kościele Najświętszej Marii Panny w kaplicy św. Jana Chrzciciela.

Miał w chwili śmierci 70 la. Przekaz źródłowy podaje, że Rafał ze Skawiny był to: ?ciała niepokaźnego wprawdzie, mąż jednak i bardzo wymowny i bardzo praktyczny, obrońca niezłomny, znakomity szermierz sprawiedliwości i nienaruszalności kościelnej, dobry ojciec i opiekun najwytrwalszy? (Monumenta Polonae Historica t. II str. 960).

Barbara Nawrot, opracowanie: Muzeum Regionalne w Skawinie